Türkiye ve Rusya, Ka-32 Helikopter Anlaşmasını İmzaladı

Sputnik ajansının haberine göre, Rusya Federal Havacılık Kurumu (Rosaviatsiya) ve Türkiye Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü, Rus yapımı Ka-32 helikopterlerinin önümüzdeki bahar aylarında Türkiye’ye sevkiyatını öngören anlaşmaya imza attı.

Rosaviatsiya’dan yapılan açıklamada, “Rosaviatsiya Başkanı Aleksandr Neradko ve Türkiye Sivil Havacılık Genel Müdür Yardımcısı Can Erel, Nais-2018 sivil havacılık altyapısı fuarı sırasında, uçuşa elverişlilik alanındaki işbirliğiyle ilgili uygulama anlaşmasını imzaladı. Uygulama anlaşmasının imzalanması, Rus Ka-32 helikopterlerini Türk alıcılarına önümüzdeki baharda sağlama imkanını açıyor” dendi.

Daha önce Rusya Helikopterleri Holdingi, Türkiye’ye bu yıl içinde 3 adet Ka-32A11BC itfaiye helikopterinin teslim edileceğini bildirmişti. İlk helikopterin üretilip Kaan Air şirketine teslim edilmeye hazır olduğu belirtilmişti. Ka-32 çok maksatlı helikopter arama kurtarma, yüksek montaj çalışmaları, yangın söndürme, yük taşıma, hasta ve yaralı tahliye, devriye ve özel operasyonlara destek amaçlı tasarlanmıştı. Ka-32A11BC helikopteri günümüzde Rusya dışında Kanada, İspanya, Portekiz, İsviçre, Çin, Güney Kore ve Endonezya’da kullanılıyor.

Bu haber, tam 10 yıl önce gündemde geniş yer tutan bir başka helikopter anlaşmasını akla getirdi. 1998 yılında Türklerin savaş helikopter filosunu yenilemeye yönelik, 145 helikopterlik, 4 milyar dolarlık bir ihale açmıştı. En iddialı katılımcılardan biri de Rusya’ydı. İhaleye Ka-50-2 tipi helikopterle girilmişti. Moskova, “Türkiye’de özel”  bir helikopter üretileceğinin emaresi olsun diye, bu modeli Türkçe “Ka-50-2 Erdoğan” diye adlandırmıştı. Bu, dönemin “Ka-50 Black Shark” (Kara Köpekbalığı) modelinin yenilenmiş haliydi. O tarihte Recep Tayyip Erdoğan, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı idi. Yani helikoptere Erdoğan adının verilmesinin Recep Tayyip Erdoğan ile bir ilgisi yoktu. Tamamen tesadüftü.

Ka-50-2 Erdoğan, Rus Rosvoorujeniye’ye bağlı devlet silah şirketi “Kamov” ve İsrail şirketi IAI nin ortak çalışma sonucu ortaya çıkmıştı. Yani ihaleye Rus-İsrail ortak projesi olarak katılmıştı. Projede Rusların yüzde 80, elektronik donanımı üstlenen  İsrail’in yüzde 20 payı vardı. Rus tarafı o dönem Moskova’da Türk gazetecileri, üretimin yapıldığı Kamov fabrikasına götürüp kapsamlı bir tanıtım ve PR kampanyası yürütmüştü.

Ancak dönemin Başbakanı Bülent Ecevit, 6 Mart 2000’de, ihalede Rus KAMOV/IAI (Israil Aircraft Industries Ltd.), İtalyan Agusta ve ABD’li  Belltextron  şirketlerinin finale  kaldığını duyurmuştu.

Rusya büyük beklenti içine girmiş, TASAM’dan Fatih Özbay’ın bir makalesinde vurguladığı gibi, Başkan Putin  7 aralık 2004 tarihinde Ankara ziyaretinde Türk-Rus İş Konseyinde yaptığı konuşmasında, saldırı helikopteri alımı konusundaki ihaleyi kastederek, askeri-teknolojik alanda faaliyet gösteren Rus şirketlerinin çıkarlarının dikkate alınmasını ve bu şirketlere diğer katılımcı şirketlere Türk pazarındaki prosedürün gerektirdiği eşit şartların uygulanmasını ümit ettiklerini belirtmişti. Mal kalitesi ve fiyat olarak Rus mallarının rekabet edebilecek güçte olduklarını söyleyen Putin, helikopterler konusunda, üretimin bir kısmının Türkiye’de yapılması ve üçüncü ülkelere ihraç edilmesi gibi aslında hiçbir ortağın kabul edemeyeceği noktaları bile Rusya’nın kabul ettiğinin altını çizmişti.

Ancak daha sonra süreç uzamış, ihale yenilenmiş, İtalyan Agusta Westland ile Amerikan Sikorsky şirketinin çekiştiği ihaleyi kazanan 2011’de açıklanmıştı. 109 helikopter üretimini kapsayan ihaleyi ABD’li Sikorsky şirketinin kazandığı duyurulmuştu. Proje maliyeti de 3.5 milyar dolara çekilmişti. Rusya da büyük hayal kırıklığı yaşamıştı. Erdoğan henüz AK Parti’yi kurmadan tesadüfen “Erdoğan” adı verilen Rus helikopteri, onun iktidara geldiği dönemde ihaleyi kaybetmişti.

 İşte 10 yıllık bu ilginç sürecin ardından Rusya Türkiye’ye NATO’nun rahatsızlığına rağmen S-400 füzelerini satacak işbirliği noktasına geldiği gibi, sivil amaçlı Ka-32 helikopterlerini de satmayı başarmış oldu.