SPİEF Rusya’nın Ekonomi Kapısı

Rusya ve Türkiye ilişkileri son birkaç yılda sembolik olarak anılmakta. Uçak krizi sonrası, domates krizi ile devam eden sembolleşme süreci, 2019 yılında S-400 dostluğu ile devam ediyor. Krizli semboller artık dostluk ve iş birliğine dönüşmüş bulunuyor. 2019’un en çok konuşulan ve sembole dönüşen S-400 savunma sistemleri, kamuoyunun dikkatini fazlasıyla çekse de asıl mesele bu iki ülkenin ‘’Uçak Krizi’’ ile yeniden formatlanan ekonomik ilişkileridir. Uçak krizinde düşen ikili ticaret hacmi hızla artmasına rağmen Türkiye’ye düşen pay %20’lerde. Putin ve Erdoğan 100 milyar dolar hedefimiz var derken, gerçek rakamlar 25 milyar doları aşmıyor. Türk iş dünyası ise Rusya pazarına dönüş de aceleci olmadığı gibi Rusya’dan da uzak duruyor gibi. Lakin Rusya’da eski Rusya değil, uçak küskünlüğünden tam olarak kurtulamamış gibi… Türkiye Rusya ikili ilişkilerine bakıldığında böyle bir izlenim oluşmakta, bu ilişkilerin bu kadar yavaş gelişmesinin asıl sebepleri ise çok farklı.

Bilindiği gibi Rusya batı tarafından uygulanan yaptırımlara maruz kalmakta ve bu yaptırımlara karşı mücadele vermekte. Rusya kendisine yaptırım uygulayan ülkelere karşı Rusya’da yaptırım uyguluyor ama St.Petersburg Ekonomi Forumunda konuşan Putin’e göre yaptırım uygulanan ülkelerle de karşılıklı ticaret artmakta. Rusya kendisine uygulanan yaptırım ve dışlanma siyasetine karşı yerli ve milli duruş sergilemektedir. Kabul etmek gerekiyor ki bu duruşu da takdir toplamakta başarılı oldu. 6-8 Haziran’da 2019 St.Petersburg Ekonomik Forumunda (SPİEF’19) Rusya’nın yerli ve milli duruşunun vitrini olduğunu söylemek abartı olmaz.

SPİEF’19 Uluslararası Ekonomi Forumu. Rusya’nın Davos’a alternatif olarak düzenlediği bir ekonomi etkinliktir. Rusya lideri Vladimir Putin’de her sene bu foruma katılır. Putin iş insanları ile görüşmelerini ülkesindeki en büyük SPİEF ekonomik forumunda yapmaktadır. Böylece Rusya’yı bir ekonomi merkezine dönüştürmeyi hedefliyor. Rusya’nın en büyük şirketleri; Gazprom, Rosneft ve diğer ulusal enerji şirketleri, Sberbank gibi devlet ve özel finans kurumları, Tataristan Cumhuriyeti, Moskova, St.Petersburg gibi lider federal bölgelerle ile Yandex, Mail Group, VK gibi yazılımcı şirketlerde SPİEF sahasını iletişim enstrümanı olarak kullanmaktadır.

Ruslarla iş yapmak isteyen veya Rusya’ya yatırım yapacak olan yatırımcılar için SPİEF bir buluşma noktasıdır. Türkiye ise bu platformda eksik ve 100 milyar dolarlık ekonomik hedefi tutturması hayli uzun zaman alacak. Soğuk savaş sonrası Rusya 2.0 dönemi karşılıklı satmaktan ziyade satmaya yönelik çalışıyor. Rusya pazarına girmek artık basit değil, ucuz ise hiç değil. Rusya’nın ekonomi kapısını açmak isteyene satılan biletler ise first class sınıfı biletler. Elbette SPİEF’19 Rusya’nın dünyaya açılan ekonomi kapısı. Rusya’da iş yapmak isteyenler içinde giriş yapılacak en doğru kapı olduğu aşikâr ama bu tek kapısı da değil.

2019’da St.Petersburg’ta SPİEF kapısını çalan yabancı devletlerin başında Çin geliyor. Çin lideri Şi Cinping SPİEF’19-u ziyaret ederek, burada Çin Rusya ilişkileri üzerine Rusya lideri Vladimir Putin ile uzunca istişare ederek, iki ülke arasındaki ekonominin daha da güçlenmesi gerektiğine dair görüş birliğine varmışlardır. Bilindiği üzere ABD ‘’Donald Trump’’ tarafından Çin’e ağır vergiler ile ekonomik savaş ilan edilmiştir. Putin ve Cinping görüşmesi sonrası, Putin, ‘’konuşacak çok şeyimiz var ve bunun için zaman yetmiyor’’ demişti. 6 Haziran’da Putin’in Şi Cinping şerefine verdiği akşam yemeğinde ise Çin liderine ‘’misafirperverliğine sığmayan fakat yoğun trafik yüzünden zorunlu olarak Şi Cinping’den müsaade istemek zorunda kaldığını söylemişti. Putin ve Şi St.Petersburg’taki ikili zirvede ele alınacak her konuyu ele alamamış veya istedikleri sonuca varmamışlar.

Bu uzun süren ikili görüşmelerin ardından Putin bir Çin atasözü ile görüşmeyi özetlemiştir. ‘’İki kaplan kavga ederken maymun kenara çekilir ve sonucu bekler.’’ Putin Çin liderine net olarak ABD ile yaşadıkları ekonomik savaş da kenara çekilen maymun olacaklarını söylemiş oldu. Putin’in bu mesajı SPİEF’19 da vermiş olması ise Çin’nin bir yol bir kuşak projesinin SPİEF kapısından geçer ise belki izleyen maymun olmayacaklarının mesajıydı. Çin bu mesajı almış mıdır yoksa duymazlıktan mı gelecek bunu zaman gösterecek. Putin’le aynı sahnede oturan Çin lideri Şi, ABD ile yaşanan ekonomik savaşı dert etmiş gibi de durmuyordu. Şi daha çok satmak için planladığı (Bir yol bir kuşak) projesini hayata geçirirken, üretmek için ihtiyaç duyduğu doğal kaynak ve hammadde ihtiyacını Rusya’dan daha ucuza nasıl elde edeceğini düşünür gibiydi.

SPİEF’19 da Bulgaristan, Ermenistan, Slovakya ve Birleşmiş Milletler tarafından en üst düzeyde temsil ediliyor. Bu forumda Çin’i görmezden gelirsek, SPİEF’19 Rus Dünyası iş kulübü buluşması denilebilirdi. SPİEF’19 da temsil edilen devletlerin liderleri konuştukça, aslında bu liderlerin Putin’i görmek için değil daha çok Çin lideri Şi’yi görmek için geldikleri ortaya çıkıyordu. Çin ile diğer ülkelerin SPİEF’te aynı platformda buluşmaları ve bu buluşma için SPİEF’e katılmaları da Rusya’nın bir başka başarısı olmuş oldu. SPİEF platformu Davos’a bir alternatif olabilir fikri artık ütopik bir fikir olmanın ötesinde. Ruslar aynı inatla devam ederse her konuda başarılı olacaklardır.

SPİEF şimdilik Rusya ekonomisinin Kuzey kapısı fakat gelecekte uluslararası ekonomisinde önemli bir platform olabilir. Türk iş dünyası ise kuzeyde iş yapacaksa, Rusya’nın siyasi ve ekonomik kapılarını zorlamalı ve hatta kapıdan kovulunca pencereden girmeli.

Araştırmacı/ Gazeteci/ RUSEN Uzmanı : Saslanbek İsaev

SPİEF’19 St. Peterburg/ Rusya