RUSEN[KÜLTÜR]: Trans-Sibirya demiryolunun Rusya için önemi

16 Temmuz 2018, 23:13

1890’lı yıllara gelindiğinde Rusya’nın batı kısmında yaklaşık 30.000 km’lik bir demiryolu ağı bulunmaktaydı. Avrupa’yı Asya’dan ayıran Ural Dağlarının doğusunda ise hiç demiryolu yoktu. Moskova’dan Pasifik Okyanusu’na kadar bir demiryolu inşası planlanmışsa da bunun mümkün olmayacağı düşünülmekteydi. 1851 yılında tamamlanan 650 km’lik, St. Petersburg-Moskova demiryolu için 67 milyon ruble para harcanmıştı. Moskova’yı Vladivostok’a bağlayacak demiryolu için ise çok fazla para gerekmekteydi.

1853-1856 yılları arasında Osmanlı Devleti ile yapılan Kırım Savaşı’nda hazinenin büyük bir kısmı harcanmıştı. 1877-1878 yılında yine Osmanlı ile yapılan savaş bu projenin bir on dört yıl daha ertelenmesine sebep oldu. Pasifik Okyanusu’na gidecek olan bu demiryolu üzerinde bulunan irili ufaklı nehirlerin doldurulmamış olması ve fazlaca bulunan tayga ormanları nedeniyle maliyet iyice artmaktaydı.

Rusya’yı böyle bir demiryolu inşasına yönelten sebep ise; Çin, Pekin’den Mançurya’ya ardından da ülkenin üç farklı şehrine uzanan bir demir yolu ağı planlamış olmasıydı. Bu sayede Çin, bölgede iyice egemen güç olmayı ve sınırlarını da genişletmeyi hedeflemekteydi. Çin demiryolunu inşa ederse Rusya için hiç iyi sonuçlar vermeyecekti. Ancak Trans-Sibirya demiryolu inşa edilirse, Çin’in elde edeceği konum Rusya’nın olacaktı.

Rus İmparatorluğu’nun Dışişleri Bakanı Nikolay Girs, Trans-Sibirya Demiryolu’nun inşasının “Rusya için büyük önem taşıdığını” söyledi. 29 Mart 1891’de İmparator III.Alexander : “Rusya ile Sibirya’nın bağlanması için gerekli olan Trans-Sibirya demiryolu inşasının başlamasını emrediyorum.” Diyerek imzaladığı bildirge ile yapım resmi olarak başladı. Çin ise planladığı demiryolunu 1895 yılında Japonya ile yaptığı savaş ve arkasından halk arasında çıkan isyan sebebiyle gerçekleştiremedi.

Demiryolu inşası Uzak Doğu’nun sosyal-ekonomik gelişiminde çok önemli bir rol oynamıştır. Demiryolunun bitiminden sadece 5 yıl sonra Vladivostok limanının kargo cirosu 30 kat arttı. 1913 yılında demiryolunun işlemeye başlamasıyla birlikte, Vladivostok bir kıtalararası demiryolu için deniz kapısı oldu. Bölgeyi ülkenin merkezine bağlayan demiryolunun Rusya için önemi ise şu şekilde ifade edildi: “Rusya, sonsuza kadar Uzak Doğu’ya geldi.”