RUSEN[HABER/ANALİZ] : Rusya’da 18 Mart Başkanlık Seçimleri Üzerine

Rus parlamentosunun üst kanadı Federasyon Konseyi, 2018 yılı Mart ayında düzenlenmesi planlanan Başkanlık seçimlerinin, 18 Mart tarihinde yapılacağını açıklamıştır.

Rusya Merkez Seçim Kurulu (Tsik Rossii) üyesi Yevgeniy Şevçenko 34 adayın başkanlık seçimlerine katılmak için belgelerini teslim ettiğini bildirdi. 18 Mart’ta gerçekleştirilecek seçimlerde adayların 18’i bağımsız, 16’sı ise partiler aracılığıyla mücadele etmeyi hedeflediğini bildirmiştir.

Adayların seçime katılmaya hak kazanabilmesi için partiden olanların 100 bin, bireysel adayların ise 300 bin imza toplaması gerekmektedir.

Rusya’nın hali hazırdaki Devlet Başkanı Vladimir Putin geçtiğimiz hafta 2018 Başkanlık seçimlerinde bağımsız olarak aday katılacağını, ancak tüm partilerin desteğini beklediğini belirtmiştir. Seçimlere Putin’in yanı sıra, Rusya Liberal Demokrat Partisi (LDPR) Başkanı Vladimir Jirinovski, gazeteci Kseniya Sobçak, Grigori Yavlinski, TV sunucusu Yekaterina Gordon ve işadamı Sergey Polonski de katılacak. Ancak Rusya’da Putin dışında herhangi bir ismin Başkanlığa yaklaşması bile öngörülemiyor.

Rus liderin daha önceki seçimlere hem bağımsız hem de bir partinin adayı olarak katıldığı olmuştu. Putin, 2000 ve 2005’teki seçimlere bağımsız olarak katılırken, 2012’deki seçime Birleşik Rusya Partisi’nin adayı olarak girmişti. Rusya yasalarına göre, bir kişinin bağımsız aday olarak seçimlere katılması için 300.000 seçmenden kendisini desteklediklerine dair imza toplaması gerekmektedir.

Rus kamuoyu araştırma merkezi VTSIOM Genel Müdürü Valeriy Federov, gelecek başkanlık seçimlerine ilişkin yaptıkları anketin sonuçlarını açıkladı. Federov, “Ankete katılanların çoğu tercihlerini Vladimir Putin’den yana kullandı. 8-9 Ocak tarihli anket, Putin’e oy vereceklerin oranının yüzde 74.8 olduğunu ortaya koydu” ifadelerini kullandı.

Federov’un açıklamasına göre, Putin’den sonra destek oranı en yüksek aday yüzde 7.3’le Komünist Parti’den Pavel Grudinin. Grudinin’i ise yüzde 4.7 ile Liberal Demokrat Parti’den Vladimir Jirinovskiy izliyor.

Bu arada Müslüman gazeteci Aina Gamzatova, merkezi seçim komitesine evraklarını götürerek adaylığını açıklamıştır.Rusya’ya bağlı özerk bir devlet olan Dağıstan Cumhuriyeti’ndeki yerel bir girişim tarafından başkan adayı olarak gösterilen Gamzatova, seçimlerde bağımsız aday olarak yarışacaktır. Ancak 46 yaşındaki gazetecinin seçimlere katılabilmek için öncelikle Rusya’nın her bölgesinden toplam 300 bin imza toplayabilmesi gerekmektedir. Dağıstan Müftüsü’nün eşi olan Gamzatova, aynı zamanda eşinin danışmanlığını da yürütüyordu. Gamzatova aynı zamanda son dönemde yaptığı hayır işleriyle de adından söz ettirmeyi başarmıştır. Rusya’nın ilk Müslüman kadın başkan adayı, henüz detaylı seçim programını açıklamamıştır. Ancak seçim kampanyasını ulusal birlik ve bağlılık üzerine kurması beklenmektedir.

Vladimir Putin, seçim maratonları arasında şu ana kadar kazanamama riskini en çok, iktidara ve kendisine karşı kitlesel sokak gösterilerinin ülkeyi sarsmasından hemen sonraya rastlayan 2012 seçimlerinde yaşamıştı. Putin be seçimlerde çok daha şanslı görünmektedir. Hatta denebilir ki, ABD ve Batı Avrupa’nın Rusya’ya 2014’den beri uyguladığı ambargodan kaynaklı olarak yaşanan çetin sosyoekonomik krize rağmen, hiçbir dönemde olmadığı kadar popülaritesinin yüksek olduğunu söyleyebiliriz.

Putin neden destekleniyor? Bunun nedenlerinden birincisi, Kırım’ın Ukrayna’dan geri alınmasıdır. İkincisi, Donbass’ın tamamen Ukrayna Ordusu işgali altına girmesine mani olunarak tek taraflı bağımsızlıklarını ilan eden cumhuriyetlere sahip çıkılmasıdır. Üçüncü ise, Suriye’de kazanılan mutlak askeri zafer ve Suriye vesilesiyle Rusya’nın Ortadoğu’ya tam anlamıyla kalıcı bir dönüş yapması ve çeyrek asırdan sonra global ölçekte bir dünya gücü olarak ABD ile yeniden yarışmaya/ çekişmeye başlaması olarak  belirtilebilir. Özellikle bu son faktörün, halkın eski “süper güç” döneminden kalan milliyetçi duygularını ziyadesiyle okşadığı aşikardır. Ancak bunların yanı sıra, Rusya’da kitlelerin günlük ve gerçek yaşamını daha çok ilgilendiren ekonomik faktörlerin önemi de göz ardı etmemeliyiz.

Bunun yanında devlet başkanlığı seçimleri için yeniden aday olan Vladimir Putin’in tek gerçek rakibi olarak görülen muhalif aday Aleksey Navalnıy, seçimlere katılmaktan men edildi. Rusya Merkezi Seçim Komisyonu, Navalnıy’ın daha önce yolsuzluktan hüküm giydiği gerekçesiyle seçimlere alınmadığını açıkladı.Navalnıy kararın siyasi gerekçeleri olduğunu öne sürerken, destekçilerini Mart’ta yapılacak seçimleri boykot etmeye çağırdı. 41 yaşındaki Navalnıy, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i seçimlerde zorlayabilecek tek aday olarak görülüyordu.

Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov, ABD’li diplomatların ve ABD’nin Rusya’daki diplomatik temsilciliklerinde görevli çalışanların Rusya’da yapılacak devlet başkanlığı seçimlerini izlemesine izin verilmeyeceğini söyledi. Ancak  Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Ofisi’nin (ODIHR) seçim izleme misyonunda yer alan ABD’li vatandaşların görevlerini yerine getirebileceğini açıklamıştır. Bunun bir mütekabiliyet olduğunu düşünüyoruz. Çünkü  ABD Başkanlık seçimlerinde de ABD, nin Rus diplomatik temsilciliklerindeki çalışanlarına bu imkanı sunmamıştı.

Hayrettin Güler [RUSEN] Uzmanı