Orta Asya Türk kahramanları Kazak paralarında

Kazaklar, Cengiz Han, Ablay Han, Ebulhayır Han, Göktürk Kağanlığı yöneticilerinden Kül Tigin, Farabi, Saka kraliçesi Tomris gibi tarihi şahsiyetlerin yanı sıra Türk mitolojisindeki Bozkurt (Kökbörü) motifini paralarında yaşatıyor.

Kazakistan’ın bağımsızlığını kazanmasıyla milli para birimi tengenin kabul edildiği 1993’ten bu yana ülkede çıkarılan onlarca hatıra paraya tarihi şahsiyetlerin isimleri verildi.Kazakistan Milli Bankası tarafından basılan hatıra paralarda Kazak hanlarından Cengiz Han, Ablay Han, Ebulhayır Han, Göktürk Kağanlığı yöneticilerinden Kül Tigin, ünlü İslam alimlerinden Farabi, Saka kraliçesi Tomris ve Türk mitolojisindeki Bozkurt’un resmi bulunuyor.

Kazakistan’ın bağımsızlığını kazanmasıyla milli para birimi tengenin kabul edildiği 1993’ten bu yana ülkede çıkarılan onlarca hatıra paraya tarihi şahsiyetlerin isimleri verildi.Kazakistan Milli Bankası tarafından basılan hatıra paralarda Kazak hanlarından Cengiz Han, Ablay Han, Ebulhayır Han, Göktürk Kağanlığı yöneticilerinden Kül Tigin, ünlü İslam alimlerinden Farabi, Saka kraliçesi Tomris ve Türk mitolojisindeki Bozkurt’un resmi bulunuyor.

Paraya “Kül Tigin” ismi verildi

Cengiz Han’ın at üstündeki resminin yer aldığı 100 tengelik madeni para, 2008’de 13 bin adet basılırken, Saka kraliçesi Tomris’in adının verildiği 100 tengelik gümüş paralar 2011’de satışa çıkarıldı.Bir tarafında Kül Tigin’in resmi diğer tarafında Kazakistan’ın hanedan armasının bulunduğu para 2016’da, Timur İmparatorluğu’nun kurucusu Emir Timur’un adının bulunduğu para 2015’te piyasaya sunuldu.

“Ablay Han”ın resminin bulunduğu para ise 500 ve 100 tengelik madeni paralarda 14 bin adet basıldı ve 2017’de satışa çıkarıldı.Altın ile gümüşten yapılan ve 2016’da dolaşıma sunulan “Ebulhayır Han” isimli 500 tengelik madeni parada ülkenin hanedan armasıyla Kazak hanlarından Ebulhayır’ın portresi yer alıyor.

Kazak şair Abay’ın adı verilen 500 ve 50 tengelik madeni paralar ise 2015’te kullanıma sunulurken, ünlü Kazak tarihçi Şokan Velihanov’un ismi de 2014’te basılan paraya verildi.İslam’ın Altın Çağı olarak adlandırılan dönemde yaşayan ünlü filozof ve bilim adamı Farabi’nin resmi, 2011’de basılan “Farabi” hatıra parasında yer alıyor.

Türklerin ana totem hayvanı Bozkurt

“Türk askeri” adıyla 2003’te dolaşıma sunulan 500 tengelik parada ülkenin Ala Dağlarındaki “cömert kalp” anlamına gelen Bayan Jürek Dağı’nda bulunan kaya resimleri yer alıyor. Tarihi kaynaklarda, kaya resimlerinde elinde mızrakla at üstündeki eski Türk askerinin gösterildiği belirtiliyor.Tarihte Göktürklerden önce yaşayan Türklerin ana totem hayvanlarından ve göçebe inançlarında gökyüzüyle bağlantılı önemli sembollerden biri olan Bozkurt’un ismi geçen yıl dolaşıma sunulan 5 bin, 500, 200 ve 100 tengelik hatıra paralara verildi.5 bin ve 500 tengelik paralar gümüşten altın kaplama teknolojisinin kullanımıyla yapıldı.Hatıra paralar çoğunlukla hediye ve koleksiyon amaçlı kullanılıyor.

“Şahsiyetlerin parada yaşatılması toplumun tarihsel bilincini artırıyor”

Uluslararası Türk Akademisi Uzmanı Türkolog Timur Kozırev, yaptığı açıklamada, tarihi şahsiyetlerin herhangi bir milletin tarihindeki en önemli olayları ve milletin esas değerlerini simgelediğini belirterek, “Tarihi şahsiyetlerin ve figürlerin paralarda yaşatılması toplumun tarihsel bilincinin artırılması açısından önemlidir.” dedi.

Her milletin folklorunda yansıtılan simgelerin de tarihi şahsiyetler kadar önemli olduğunun altını çizen Kozırev, Kazak milli parasındaki Bozkurt’un tarihte göçebelerin ana totem hayvanlarından olduğunu dile getirdi. Kozırev, “Türk dünyası ve dünyada yaygın bir sembol olan Bozkurt, Türk dünyasının tarihsel bilincinde artık kendi yerini almıştır. Dolayısıyla parada yansıtılması çok da doğaldır.” diye konuştu. Kozırev ayrıca Bozkurt’un insanın cesaret, yöneticilik gibi özelliklerini simgelediğini sözlerine ekledi.

TRT Avaz