Henüz 18 yaşındayken Naziler tarafından idam edilen Zoya Kosmodemyanskaya kimdir?

Sovyetler Birliği’nde (ölümünden sonra) ilk kadın kahramanı unvanıyla milli hafızaya yerleşen Zoya Anatolyevna Kosmodemyanskaya Rus halkının vatansever olarak kabul ettiği isimlerden biridir.

Zoya Kosmodemyanskaya, 13 Eylül 1923 yılında Rusya’nın güneyinde yer alan Gavrilovsky’de dünyaya geldi. Babası kütüphaneci, annesi ise öğretmen olan Zoya, 6 yaşındayken ailesi ile birlikte Sibirya’ya gitti. Bir süre Sibirya’da kalan aile, 1930 yılında Moskova’ya taşındı. Babasını 10 yaşındayken kaybeden Zoya, annesi ve kardeşiyle beraber yaşamaya başladı. Okul derslerinde başarılı bir öğrenci olan Zoya’nın tarihe ve edebiyata olan ilgisi çok daha farklıydı. Büyük yazarları okuyarak yetişmiş ve fikirleri onlara göre şekil almış olan Zoya, 1938 yılında Sovyetler Birliği Komunist Partisi gençlik yapılanması Konsomol’a üye oldu. Örgütte kendisine ‘Tanya’ adı verilen Zoya, kısa bir eğitimin ardından Moskova’daki Volokolamsk Bölgesi’ne gönderildi ve burada yoldaşları ile birlikte bir dizi eylem düzenlemeye başladı. Daha sonra Stalin, Almanya ordusunun kasaba ve köylere işgalini önlemek için bir emir çıkardı ve birlikler bu noktalara yönlendirildi. 27 Kasım’da Zoya, Petrischevo’da Almanlar tarafından işgal edilen bir köye gönderildi. Boris Kraynev’in komutanlığındaki grupta bulunan Zoya ve Vasily Klubkov köydeki Alman asker ve subayların kaldığı evlere ateş açtı.

Alman askerler her noktaya işbirliği yaptıkları Rus köylüleri bekçi olarak yerleştirmişti. Zoya’yı gören bu bekçilerden biri Zoya’yı ihbar etti. Naziler, Zoya’yı ihbar eden kişiyi bir votka ile ödüllendirdi. Alman askerler her noktaya işbirliği yaptıkları Rus köylüleri bekçi olarak yerleştirmişti. Zoya’yı gören bu bekçilerden biri Zoya’yı ihbar etti. Naziler, Zoya’yı ihbar eden kişiyi bir votka ile ödüllendirdi. Alman askerler Zoya’yı esir aldı. Onu, kumanda merkezi olarak kullandıkları askeri barakaya götürdüler. Evdeki kadını bağırarak mutfağa gönderen komutan Zoya’yı bizzat kendisi sorguladı.

Zoya üzerinde sadece iç çamaşırları ve gömleği ile kalacak şekilde soyularak gece boyunca ağır işkencelere maruz bırakıldı. Bütün bu işkencelere rağmen, kendini Tanya diye tanıtan Zoya’nın Nazi faşistlerine ağzından tek bir kelime bile çıkmadı. Dirayetiyle faşist askerleri bile çileden çıkaran Zoya’ya yapılan işkenceler daha arttırılmıştı. Daha 18 yaşında olan Zoya, sorulan bütün sorulara ‘Hayır, bilmiyorum’, ‘Söylemeyeceğim.’ cevaplarını vermiş, daha sonra ise Nazi faşistleri tarafından sırtındaki deri bıçakla kesilmiştir. Bu şekilde başlayan işkenceler sabaha kadar devam etmişti. Defalarca kırbaçlanmasına rağmen Zoya’nın ağzından yine tek bir söz çıkmıştı: ‘Hayır, söylemeyeceğim.’ 

Sorgusunda örgüte dair hiçbir bilgi vermeyen Zoya o gün eski derecedeki dondurucu soğukta çıplak ayaklı bir şekilde kar üstünde yürütülmüştü. Zoya’nın ağzından tek bir bilgi dahi alamayan askerler bu dirençli genç kadın hakkında ölüm kararı verdi. Zoya, göğsünde ‘Kundakçı’ yazan bir tabelayla darağacına götürülmüştü. Zoya, ip boynuna geçirildikten sonra halka dönüp şöyle demiştir:

–Yoldaşlar! Neden bu kadar kasvetlisiniz. Ölmekten korkmuyorum! Halkım için ölmekten mutluluk duyuyorum!

Ardından Alman askerlerine dönen Zoya onlara şöyle der:

–Siz şimdi beni asıyorsunuz ama yalnız değilim. Biz iki yüz milyon insanız. Hepimizi asamazsınız. Çok geç olmadan teslim olun. Zafer bizim olacak.

Zoya’nın son sözleri ise “Hoşça kalın yoldaşlar! Savaşın, korkmayın! Stalin bizimle! Stalin gelecek!” olmuştur.

Zoya Kosmodemyanskaya’nın vücudu aylarca darağacında asılı kaldı. Cesedin yanından geçerken Ruslar başını öne eğip hızlı adımlarla oradan uzaklaştılar. Alman birliğinin askerleri cesetle eğlenmiş; hatta bir yeni yıl gecesi cesede eziyeti sürdürmüştür, süngüyle bıçaklayıp, hançer savurdular.

İdamdan uzun zaman sonra Almanlar cesedi kaldırtıp köyün kenarında bir yere gömerler. Bolşevik ordularının zaferinden sonra ise Zoya Kosmodemyanskaya, Moskova’da Novodeviçye Mezarlığı’na gömülür. Vatanseverliği ve halkı karşısındaki sorumluluk duygusuyla ön plana çıkan Zoya Kosmodemyanskaya, Sovyetler Birliği’nin ilk kadın savaş kahramanı unvanına layık görülür.

Ona ithafen şarkılar, şiirler yazıldı. Bunlardan biri de Nazım Hikmet’in kaleme aldığı ‘Tanya’ isimli şiirdi.